When Charles McGonigal, a former head of counterintelligence at the FBI, was accused of abusing his position to profit in business with an associate in Eastern Europe, it was a surprising turn for a high-ranking official who had been trusted access to some of the most sensitive secrets held by the US intelligence community.
But it also set off a scramble within the bureau to assess the potential damage and determine whether any counterintelligence or law enforcement operations had been compromised, according to two people familiar with the review.
Within the FBI, where he spent 22 years, Mr. McGonigal was trusted enough to lead the investigation into a devastating breach that led to the imprisonment, execution or disappearance of more than a dozen Central Intelligence Agency informants in China, one of the FBI's most sensitive assignments.
The episodes described in two indictments unsealed last week by federal prosecutors in Washington and New York portray Mr. McGonigal, 54, as an aggressive entrepreneur seeking to build business through the contacts and power his position afforded.
While still at the FBI, he developed a relationship with Albanian Prime Minister Edi Rama and took steps to benefit the politician, according to prosecutors in Washington. Mr. Rama has portrayed himself as a reformer and has opposed Russia's war in Ukraine. But after his retirement in 2018, Mr. McGonigal worked on the other side, on the payroll of a sanctioned Russian oligarch, Oleg Deripaska, once seen as a member of President Vladimir V. Putin's inner circle, according to the indictment. to Mr. McGonigal.
A lawyer of Mr. McGonigal, Seth D. DuCharme, did not respond to a request for comment. But after last week's indictments, he said Mr. McGonigal had "served the United States ably, effectively, for decades" and that his legal team looked forward to reviewing the government's evidence.
Në përgjithësi, detyra e tij, nuk do të kërkonte udhëtime të gjera ndërkombëtare, të përfshinte takime me krerë shtetesh apo të përfshinte përfshirje të drejtëpërdrejt në hetime, akuza për të cilat dyshohet ai.
McGonigal u akuzua se u takua me kryeministrin Edi Rama të Shqipërisë në shumë raste ndërsa përpiqej të ndihmonte biznesin e bashkëpunëtorit të tij në Evropën Lindore. Gatishmëria e zotit McGonigal për t'u takuar me kreun e shtetit në Shqipëri, një vend që ka një prani diplomatike amerikane, sugjeron se ai nuk po e mbante të fshehtë përfshirjen e tij atje nga kolegët, thanë ish-zyrtarët. Ai gjithashtu përdori F.B.I., adresën e emailit dhe telefonin për çështjet që lidhen me Shqipërinë, tha një person me njohuri në hetim.
Por çfarëdo preteksti zyrtar që mund të kishte zoti McGonigal për ato udhëtime? Fakti që krimet e dyshuara ndodhën pak përpara daljes në pension të tij, sugjeron se McGonigal mund të ketë filluar ose rritur aktivitetet e paligjshme pas kryerjes së testeve të fundit të poligrafit, (testi i të vërtetës) që merret çdo 5 vite.
Tradhtia në agjenci nga dikush si McGonigal për 225 mijë dollarë, do të ishte befasuese nëse vërtetohet, duke pasur parasysh faktin se ish-zyrtarët mund të fitojnë shuma të konsiderueshme si konsulentë pas daljes në pension, përveç pensioneve të majme. Por sërish nuk do të ishte e paprecedentë. Robert P. Hannsen, F.B.I. agjenti i kthyer në spiun, i cili dha informacione të klasifikuara për Rusinë për dy dekada dhe po vuan dënimin e përjetshëm, filloi të bashkëpunojë me rusët në fund të viteve 1970, teksa ishte në një njësi kundërzbulimi në Nju Jork.
Aktakuza e Uashingtonit detajon se si, gjatë dy viteve, z. McGonigal paraqiti informacione të rreme financiare në F.B.I. Prokurorët thanë se zoti McGonigal gënjeu gjithashtu për destinacionet e tij të udhëtimit dhe takimet me të huajt në formularët që ai duhej të plotësonte dhe ndërmori veprime që duket se kanë rënë në kundërshtim me detyrat e tij qeveritare.
Z. Neza, 59 vjeç, ka lindur në Shqipëri dhe është punësuar nga një agjenci inteligjence atje disa dekada më parë, thanë prokurorët. Më vonë ai u transferua në Shtetet e Bashkuara, u vendos në veri të Nju Xhersit dhe u bë shtetas amerikan. Ai nuk është akuzuar për ndonjë shkelje.
Në takimin e gushtit 2017, zoti McGonigal i kërkoi para zotit Neza, thanë prokurorët. Në aktakuzën e Nju Jorkut, zoti Neza përmendet si miku i zotit McGonigal. Në muajt pasi zoti McGonigal kërkoi para, burrat bënë udhëtime të shumta në Evropë, ku z. McGonigal me sa duket përdori pozicionin e tij në përpjekjet për të krijuar biznes për zotin Neza, sugjeruan prokurorët në padinë e Uashingtonit.
Në shtator 2017, burrat udhëtuan për në Shqipëri, thanë prokurorët, ku z. Neza e prezantoi zotin McGonigal me Dorian Ducka, një ish-zyrtar shqiptar që shërbente si këshilltar informal i kryeministrit, zotit Rama. Z. Ducka, i përshkruar në aktakuzën e Uashingtonit si Personi B, e solli zotin McGonigal të takohej me zotin Rama.
Përpara se ti jepte Ramës setin e FBI, McGonigal u përpoq ta shtynte kryeministrin drejt dhënies së një licence për shpime nafte një subjekti të lidhur me Nezën dhe Duckën, sugjeruan prokurorët. McGonigal gjithashtu u përpoq ta ndihmonte Nezën për të bërë marrëveshje me një politikan dhe biznesmen shqiptar, që FBI të hetonte pretendimin e tij për atentat.
Pasi e takoi atë, McGonigal organizoi një udhëtim më vonë jashtë SHBA, ku një prokuror amerikan do ta intervistonte në Austri duke përdorur Nezën si përkthyes. Por takimi ishte një mashtrim sipas prokurorëve amerikanë. Nuk ka asnjë procesverbal zyrtar të intervistës dhe Neza nuk ishte paguar për punën. Në të njëjtën ditë, McGonigal dhe Neza fluturuan për në Shqipëri, ku u takuan me politikanin dhe diskutuan mundësitë e biznesit.
Atë vjeshtë, Neza i dha McGonigal 225,000 dollarë në tre këste, sipas aktakuzës. Neza bëri një nga pagesat brenda një makine të parkuar në Neë York City dhe të tjerat në shtëpinë e tij në Neë Jersey, thanë prokurorët. McGonigal premtoi se do t'i kthente paratë, sipas aktakuzës. Prokurorët nuk e kanë akuzuar McGonigal për marrjen e ndonjë veprimi zyrtar në këmbim të pagesave.
Në nëntor, pasi McGonigal u takua përsëri me kryeministrin Rama dhe Duckën në Shqipëri, ai kontaktoi të njëjtin prokuror që kishte qenë me të në Austri për një hetim të mundshëm ndaj një lobisti që kundërshtari politik i zotit Rama kishte punësuar për të pasur akses dhe mbështetje nga Presidenti Donald J. Trump. Ngjarjet e detajuara në aktakuzë dhe të dhëna të tjera publike duket se përputhen me përshkrimin e lobistit Nicolas D. Muzin.
Vetëm disa ditë përpara se McGonigal të kontaktonte me prokurorin, më 14 nëntor, Muzin paraqiti një kallëzim në Departamentin e Drejtësisë duke zbuluar lobimin e tij për Partinë Demokratike të Shqipërisë, partinë politike të qendrës së djathtë që sfidonte zotin Rama. Partia drejtohej nga Lulzim Basha, i cili ishte vendosur si mbështetës i zotit Trump. McGonigal hapi një hetim federal për një lobist për Lulzim Bashën, një kundërshtar politik i Ramës në Shqipëri, thanë prokurorët.
Në fillim të vitit 2018, Neza vazhdoi t'i transmetonte zotit McGonigal informacione – disa prej të cilave erdhën drejtpërdrejt nga zyra e Ramës – për Muzin te McGonigal, sipas aktakuzës së Uashingtonit. McGonigal më pas do t'ua përcillte informacionin të tjerëve në FBI.
Në fund të shkurtit, F.B.I. hapi zyrtarisht një hetim për lobistin "me kërkesën e të pandehurit McGonigal dhe me udhëzimin e tij", sipas aktakuzës. Neza ishte ndër burimet konfidenciale që dhanë informacione gjatë hetimit dhe Ducka pagoi dëshmitarët në Evropë për të udhëtuar në një takim me F.B.I., thuhet në aktakuzë.
Gjatë gjithë kohës, McGonigal dështoi të zbulonte kontaktet e tij me Ducka apo marrëdhëniet e tij financiare me Neza, thanë prokurorët. Nuk ishte e qartë nëse Departamenti i Drejtësisë ndërmori hapa shtesë për të hetuar Muzin, dhe kundër tij nuk është ngritur asnjë akuzë. Muzin tha në një deklaratë se ai nuk kishte “asnjë arsye të besonte se unë isha viktimë e këtij hetimi të rremë. Por nëse do të isha, kjo është për të ardhur keq dhe shpresoj se drejtësia do të vihet në vend”.
Në muajt e tij të fundit në F.B.I., McGonigal bëri të paktën një përpjekje më shumë për të përdorur ndikimin e tij në një përpjekje të dukshme për të ndihmuar zotin Neza, sipas aktakuzës së Uashingtonit. Ai u takua në Gjermani në prill 2018 me dy burra nga Bosnja dhe Hercegovina, thanë prokurorët, njëri prej të cilëve, i përshkruar në aktakuzë si Personi C, ishte këshilltar i një zyrtari të lartë të zgjedhur boshnjak. Tjetri, personi D, kishte themeluar një kompani farmaceutike.
Burrat i kërkuan zotit McGonigal t'i ndihmonte të takoheshin me ambasadorin e SHBA-së në Kombet e Bashkuara ose me një diplomat tjetër për të diskutuar marrjen e mbështetjes amerikane për një çështje politike që nuk specifikohet në aktakuzë. McGonigal i propozoi Nezës që të negocionte një kontratë për t'u paguar 500,000 dollarë nga kompania farmaceutike në këmbim të takimit diplomatik; në një mesazh, ai i kërkoi Nezës që të “mbronte” emrin e tij gjatë përpjekjes për të bërë marrëveshjen, sipas aktakuzës.
Burrat vazhduan me planin dhe McGonigal u përpoq të organizonte takimin diplomatik, thuhet në aktakuzë. Nuk tregon nëse kontrata është ekzekutuar, pagesa e kryer apo mbledhja e mbajtur. Pas largimit nga F.B.I., McGonigal shkoi të punonte për Deripaska, oligarku i sanksionuar, sipas aktakuzës së Nju Jorkut. Por nuk ishte takimi i tij i parë me rrethin e tij.
Prokurorët sugjeruan që McGonigal filloi ta pëlqejë Deripaskës pak përpara daljes në pension të tij. Në vitin 2018, ai ndihmoi vajzën e një punonjësi të Deripaskës të merrte një stazh në Departamentin e Policisë së Nju Jorkut, sipas aktakuzës së Nju Jorkut. McGonigal i shpjegoi një tjetër zyrtari të FBI se i ati i saj ishte një oficer i inteligjencës ruse që donte ta rekrutonte.
Në vitin 2019, pas daljes në pension, McGonigal e prezantoi zotin Deripaska në një firmë ligjore që do të kërkonte heqjen e sanksioneve të tij dhe McGonigal paguhej 25,000 dollarë në muaj deri në mars 2020 nga Deripaska përmes firmës ligjore si konsulent. Puna u ndal në fillim të pandemisë së koronavirusit.
Në vitin 2021, McGonigal dhe bashkëpunëtori i tij, Shestakov, negociuan një marrëveshje - me punonjësin e Deripaskës, vajza e të cilit mori praktikën në polici - për të punuar për Deripaskën në hetimin e një oligarku rival. McGonigal e rregulloi që pagesat ti merrte përmes kompanisë së një miku në Nju Xhersi, duke falsifikuar firmën e tij në kontratë. Ai mik ishte Neza, biznesmeni me origjinë shqiptare që është në qendër të akuzave të ngritura nga prokurorët e Uashingtonit, sipas një personi të njohur me hetimin.
But Mr McGonigal's friend was apparently unaware of his work for Mr Deripaska. When Neza asked about the source of the wire transfers from a Russian bank, prosecutors said, McGonigal told him he had done a "legitimate" job for "a rich Russian guy." Neza accepted the money transfer, prosecutors said.
