Çfarë janë armët kimike: si funksionojnë dhe sa lloje ekzistojnë
Spektri i armëve kimike vërtitet mbi luftën në Ukrainë. Rusia akuzon SHBA-në se ka ndihmuar Kievin t'i përgatisë ato në laborator. Nga ana tjetër, Shtëpia e Bardhë ka paralajmëruar rrezikun që Moska do t'i përdorë ato dhe po krijon një pretekst për ta bërë këtë.
Drejtori i CIA -s William Burns tha se "përdorimi i armëve kimike është një rrezik serioz" dhe mund të justifikohet nga Moska nëpërmjet një operacioni të orkestruar.
Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson tha gjithashtu se kishte frikë se Rusia do t'i përdorte ato, duke theksuar se është "në stilin" e Putinit t'u drejtohet këtyre metodave.
Përdorimi i armëve kimike është i ndaluar sipas Konventës së Armëve Kimike (Cwc) e cila ka hyrë në fuqi më 29 prill 1997 dhe është zbatuar nga Organizata për Ndalimin e Armëve Kimike ( OPCW ), organ ku bëjnë pjesë 193 shtete.
Objektivi i OPCW është të ndalojë "përdorimin, zhvillimin, prodhimin, ruajtjen dhe transferimin në shkallë të gjerë të armëve kimike dhe pararendësve të tyre".
Shtetet që i përmbahen konventës duhet të deklarojnë se cilat dhe sa armë kimike posedojnë dhe të bëjnë shkatërrimin e tyre. Detyra e OPCW është gjithashtu të verifikojë shkatërrimin e armëve përmes inspektimeve.
Armët kimike janë të gjitha armët e përdorura në luftë që përdorin vetitë toksike të kimikateve për të vrarë, plagosur ose dëmtuar armikun.
Ato ndahen sipas veprimit të tyre. Agjentët nervorë, veprojnë me frymëmarrje në sekonda ose me kontakt. Ato pengojnë një enzimë të sistemit nervor (acetilkolinesterazën) dhe shkaktojnë probleme me shikimin, dhimbje koke, të vjella, kriza, paralizë dhe vdekje. Midis tyre janë Tabun, Sarin, Soman, Ciclosarina dhe VX.
Agjentët asfiksues, të shpërndarë si gaz, veprojnë menjëherë dhe prekin traktin respirator. Kur thithen, këta agjentë bëjnë që alveolat, qeset e ajrit në mushkëri, të sekretojnë lëng, duke i mbytur në thelb të prekurit.
Agjentët blister është një nga armët kimike më të zakonshme. Këto janë substanca vajore që veprojnë me frymëmarrje dhe kontakt, duke prekur sytë, traktin respirator dhe lëkurën, fillimisht si irritues dhe më pas si helm.
Ekspozimi shkakton flluska të lëkurës që ngjajnë me djegie të rënda dhe shpesh rezultojnë në verbëri dhe dëmtim të përhershëm të sistemit të frymëmarrjes. Ato përmbajnë mustardë squfuri, mustardë azotike, leëisite dhe oksim fosgjen.
Agjentët e gjakut janë cianidi i hidrogjenit, kloruri i cianogjenit, arsina. Këta agjentë pengojnë aftësinë e qelizave për të përdorur oksigjenin, duke shkaktuar mbytje. Agjentët e gjakut shpërndahen përmes gjakut dhe përgjithësisht hyjnë në trup me anë të frymëmarrjes.
Agjentët e kontrollit të trazirave , të tilla si gaz lotsjellës dhe sprej piper, konsiderohen armë kimike kur përdoren si një metodë lufte. Shtetet mund të zotërojnë në mënyrë legjitime agjentë të trazirave dhe t'i përdorin ato për qëllime të zbatimit të ligjit vendas, por duhet të deklarojnë se çfarë lloji posedojnë.
Sipas OPCPW, Rusia përfundoi shkatërrimin e 40,000 tonë armëve kimike të saj në vitin 2017 . Organizata gjithashtu merret me programe kombëtare për mbrojtjen kundër armëve kimike për të ndërhyrë në rast të përdorimit të tyre
Tiranapost.al