Lajme nga Bota

Kultura amerikane e armëve përballë botës

Kultura amerikane e armëve përballë botës

Sipas një studimi të bërë nga Small Arms Survey (SAS) me bazë në Zvicër, në popullsinë amerikane ka 120 armë për çdo 100 amerikanë, më shumë se në çdo komb tjetër.

Ndërkohë që numri i saktë i armëve të zjarrit në pronësi civile është i vështirë për t'u llogaritur për shkak të një sërë faktorëve përfshirë këtu armët e paregjistruara, tregtinë e paligjshme dhe konfliktin global, sipas studiuesve të SAS amerikanët zotërojnë 393 milionë nga 857 milionë armët civile në dispozicion, të cilat janë rreth 46% e ruajtjes së armëve civile në botë.

Rreth 44% e të rriturve në SHBA jetojnë në një familje me armë dhe rreth një e treta e kanë një të tillë personalisht, sipas një sondazhi të bërë nga Gallup në tetor 2020. SHBA është një nga tre vendet e vetme në botë ku mbajtja e armëve është një e drejtë kushtetuese, sipas Zachary Elkins, profesor i asociuar i qeverisë në Universitetin e Teksasit.

Në SHBA, prodhimi i armëve të zjarrit është në rritje pasi më shumë amerikanë që blejnë armë gjë që mund të shpjegojë pse Janari 2021 shënoi rritjen më të madhe vjetore që nga viti 2013 në kërkesat për kontrolle federale të sfondit të nevojshëm për blerjen e një arme, një rritje prej gati 60% nga janari 2020.

SHBA ka shkallën më të lartë të vrasjeve me armë zjarri në botën e zhvilluar
Në vitin 2019, numri i vdekjeve në SHBA nga dhuna me armë ishte rreth 4 për 100,000 njerëz. Kjo është 18 herë më shumë se norma mesatare në vendet e tjera të zhvilluara. Pothuajse një e treta e të rriturve në SHBA besojnë se do të kishte më pak krime nëse më shumë njerëz do të kishin armë, sipas një sondazhi të Pew në Prill 2021.

Megjithatë, studime të shumta tregojnë se aty ku njerëzit e kanë më të lehtë të gjejnë armë zjarri, vdekjet e lidhura me armë priren të jenë më të shpeshta, duke përfshirë vetëvrasjen, vrasjen dhe lëndimet e paqëllimshme.

Shkalla në SHBA është tetë herë më e madhe se në Kanada, e cila renditet në vendin e shtatë më të lartë të posedimit të armëve në botë, 22 herë më të lartë se në Bashkimin Evropian dhe 23 herë më i madh se në Australi.Asnjë vend tjetër i zhvilluar nuk ka të shtëna masive në të njëjtën shkallë ose frekuencë si SHBA
Gjysma e vendeve të zhvilluara të botës patën të paktën një të shtëna masive publike midis 1998 dhe 2019.

Por asnjë komb tjetër nuk pa më shumë se tetë incidente gjatë 22 viteve, ndërsa Shtetet e Bashkuara kishin mbi 100 me pothuajse 2,000 njerëz të vrarë ose të plagosur.
Të shtënat e rregullta masive janë një fenomen unik amerikan. SHBA është i vetmi vend i zhvilluar ku të shtënat masive ndodhin çdo vit gjatë 20 viteve të fundit, fenomen ky që vazhdon të nxisë kërkesën për më shumë armë, thonë ekspertët.
Në këto vende vdekjet nga armët u reduktuan pas miratimit të ligjeve më të rrepta

Menjëherë pas të shtënave masive në Tasmania, Australia ndaloi pushkët e zjarrit të shpejtë dhe armët e gjahut dhe forcoi rregullat e licencimit. Gjatë dekadës së ardhshme, vdekjet nga armët ranë me 51%.

Disa të shtëna masive në vitin 1996 e shtynë Parlamentin e Mbretërisë së Bashkuar të ashpërsonte më shumë ligjet e vendit për armët dhe të ndalonte zotërimin e armëve private. Vdekjet nga armët ranë me një të katërtën gjatë viteve që pasuan.
Tre të shtëna masive në tre vjet e shtynë Finlandën të rishikonte ligjet e saj për armët në vitin 2011.

Vdekjet nga armët patën një rënie domethënëse prej 17% midis 2011 dhe 2019.
Vende të tjera po tregojnë gjithashtu rezultate premtuese pas ndryshimit të ligjeve të armëve. Në Afrikën e Jugut, vdekjet e lidhura me armët pothuajse u përgjysmuan gjatë një periudhe 10-vjeçare pasi legjislacioni i ri i armëve, Akti i Kontrollit të Armëve të Zjarrit i vitit 2000, hyri në fuqi në korrik 2004. Ligjet e reja e bënë shumë më të vështirë marrjen e një arme zjarri.

Tiranapost.al