Marrëveshja për nëndetëset bërthamore shkakton reagime të forta. Franca si e goditur pas shpine, ç'ka ndodhur?
Aleanca e re - e quajtur AUKUS - do të thotë bashkëpunim mes SHBA dhe Britanisë që të bashkëpunojnë për të ndërtuar flotën e parë bërthamore nëndetëse të Australis, e cila do të përbëjë të paktën tetë anije. Treshja do të ndajë gjithashtu teknologji të tjera ushtarake siç janë inteligjenca artificiale, mbrojtja kibernetike, llogaritja kuantike dhe aftësitë e goditjes me rreze të gjatë.
Boris Johnson, Joe Biden dhe Scott Morrison ishin të kujdesshëm që të mos e përmendnin Pekinin teksa shpallën marrëveshjen e re mbrëmë, por mund të ketë pak dyshim se qëllimi i aleancës është të kundërshtojë agresionin në rritje të Kinës veçanërisht në Detin e Kinës Jugore.
Kina duke iu përgjigjur marrëveshjes përmes zëdhënësit të ministrisë së jashtme Zhao Lijian tha se ky plan minon seriozisht paqen dhe stabilitetin rajonal dhe intensifikon garën e armatimit.
Parisi gjithashtu reagoi shpejt, me ministrin e jashtëm Yves Le-Drian duke u ankuar se është një goditje pas shpine spasi një marrëveshje prej 90 miliardë dollarësh për Francën për furnizimin e Australisë me 12 nëndetëse me fuqi konvencionale u shkatërrua.
Marrëveshja gjithashtu nënvizon Zelandën e Re dhe Kanadanë të cilët së bashku me Britaninë, SHBA dhe Australinë përbëjnë aleancën e inteligjencës ‘Pesë Sytë e epokës së Luftës së Ftohtë’. Ndërsa AUKUS nuk është një zëvendësim i drejtpërdrejtë për Five Eyes, është pothuajse e sigurt që do të zvogëlojë rëndësinë e tij dhe izolon Wellington dhe Ottawa-n nga grupi.
Duket se dyshja janë ndëshkuar për dështimin për të mbajtur një qëndrim më të fortë kundër Pekinit, vetëm katër muaj pasi Zelanda e Re refuzoi të nënshkruante një deklaratë të përbashkët që kritikonte agresionin e Kinës në Detin e Kinës Jugore, goditjen e saj në Hong Kong, kërcënimet ndaj Tajvanit. dhe trajtimi i tij ndaj myslimanëve.
Jacinda Ardern, kryeministrja e Zelandës së Re, ka pranuar se as nuk ishte konsultuar për paktin e ri-duke shtuar se anijet e reja të Australisë do të ndalohen të hyjnë në ujërat e Zelandës së Re për shkak të politikave që janë në vend.
Ndërkohë Kanadaja mendohet të ketë zemëruar Uashingtonin pasi refuzoi të ndalojë firmën kineze Huaëei të përfshijë teknologjinë e saj në rrjetin 5G të vendit diçka që Amerika beson se do ta lërë atë të pambrojtur ndaj spiunëve të Pekinit.
Sipas kushteve të paktit të ri: Britania, SHBA dhe Australia do të kalojnë 18 muajt e ardhshëm duke punuar për të ndërtuar një kornizë që do t'i lejojë Australisë të marrë komandën e sigurt të një flote me energji bërthamore dhe teknologji të tjera. Nëndetëset më pas do të ndërtohen në Australinë e Jugut, duke shfrytëzuar objektet tashmë të vendosura që supozohej se do të përdoreshin për nëndetëset franceze.
Marrëveshja nuk e bën të qartë se çfarë lloji të nëndetëseve do të marrë Australia përfundimisht, ose çfarë teknologjie do të përfshihet në to.
Duhet theksuar gjithashtu që kjo shënon herën e parë në 50 vjet që SHBA ka ndarë informacione nga teknologjia e saj për nëndetëset dhe Asutralia që bëhet vendi i dytë që merr drejtimin, pas Britanisë. Australia do të bashkohet me një grup elitar të kombeve që operojnë me nën-energji bërthamore që përfshin Francën, Kinën, Indinë dhe Rusinë.
*Artikulli i Daily Mail përkthyer dhe përshtatur në shqip nga Tiranapost.al.