Lajme nga Bota

Marrëveshja për nëndetëset bërthamore shkakton reagime të forta. Franca si e goditur pas shpine, ç'ka ndodhur?

Një luftë fjalësh dhe situatë tensioni ka shpërthyer mbi një pakt të ri të nëndetëseve bërthamore mes Britanisë, SHBA-ve dhe Australisë. Nëndetëset bërthamore kanë si synim të luftojnë Kinën e cila së fundmi akuzoi vendet se vijojnë me mentalitetin e tyre të Luftës së Ftohtë. Ndërkaq Francës iu shkatërruar kontrata prej 90 miliardë dollarësh me Canberran. E ndërsa Zelanda e re dhe Kanadaja u anashkaluan nga marrëveshja.

Marrëveshja për nëndetëset bërthamore shkakton reagime

Aleanca e re - e quajtur AUKUS - do të thotë bashkëpunim mes SHBA dhe Britanisë që të bashkëpunojnë për të ndërtuar flotën e parë bërthamore nëndetëse të Australis, e cila do të përbëjë të paktën tetë anije. Treshja do të ndajë gjithashtu teknologji të tjera ushtarake siç janë inteligjenca artificiale, mbrojtja kibernetike, llogaritja kuantike dhe aftësitë e goditjes me rreze të gjatë.

Boris Johnson, Joe Biden dhe Scott Morrison ishin të kujdesshëm që të mos e përmendnin Pekinin teksa shpallën marrëveshjen e re mbrëmë, por mund të ketë pak dyshim se qëllimi i aleancës është të kundërshtojë agresionin në rritje të Kinës veçanërisht në Detin e Kinës Jugore.

Kina duke iu përgjigjur marrëveshjes përmes zëdhënësit të ministrisë së jashtme Zhao Lijian tha se ky plan minon seriozisht paqen dhe stabilitetin rajonal dhe intensifikon garën e armatimit.

Parisi gjithashtu reagoi shpejt, me ministrin e jashtëm Yves Le-Drian duke u ankuar se është një goditje pas shpine spasi një marrëveshje prej 90 miliardë dollarësh për Francën për furnizimin e Australisë me 12 nëndetëse me fuqi konvencionale u shkatërrua.

Marrëveshja gjithashtu nënvizon Zelandën e Re dhe Kanadanë të cilët së bashku me Britaninë, SHBA dhe Australinë përbëjnë aleancën e inteligjencës ‘Pesë Sytë e epokës së Luftës së Ftohtë’. Ndërsa AUKUS nuk është një zëvendësim i drejtpërdrejtë për Five Eyes, është pothuajse e sigurt që do të zvogëlojë rëndësinë e tij dhe izolon Wellington dhe Ottawa-n nga grupi.

Marrëveshja për nëndetëset bërthamore shkakton reagime

Duket se dyshja janë ndëshkuar për dështimin për të mbajtur një qëndrim më të fortë kundër Pekinit, vetëm katër muaj pasi Zelanda e Re refuzoi të nënshkruante një deklaratë të përbashkët që kritikonte agresionin e Kinës në Detin e Kinës Jugore, goditjen e saj në Hong Kong, kërcënimet ndaj Tajvanit. dhe trajtimi i tij ndaj myslimanëve.

Jacinda Ardern, kryeministrja e Zelandës së Re, ka pranuar se as nuk ishte konsultuar për paktin e ri-duke shtuar se anijet e reja të Australisë do të ndalohen të hyjnë në ujërat e Zelandës së Re për shkak të politikave që janë në vend.

Ndërkohë Kanadaja mendohet të ketë zemëruar Uashingtonin pasi refuzoi të ndalojë firmën kineze Huaëei të përfshijë teknologjinë e saj në rrjetin 5G të vendit diçka që Amerika beson se do ta lërë atë të pambrojtur ndaj spiunëve të Pekinit.

Marrëveshja për nëndetëset bërthamore shkakton reagime

Sipas kushteve të paktit të ri: Britania, SHBA dhe Australia do të kalojnë 18 muajt e ardhshëm duke punuar për të ndërtuar një kornizë që do t'i lejojë Australisë të marrë komandën e sigurt të një flote me energji bërthamore dhe teknologji të tjera. Nëndetëset më pas do të ndërtohen në Australinë e Jugut, duke shfrytëzuar objektet tashmë të vendosura që supozohej se do të përdoreshin për nëndetëset franceze.

Marrëveshja nuk e bën të qartë se çfarë lloji të nëndetëseve do të marrë Australia përfundimisht, ose çfarë teknologjie do të përfshihet në to.

Marrëveshja për nëndetëset bërthamore shkakton reagime

Duhet theksuar gjithashtu që kjo shënon herën e parë në 50 vjet që SHBA ka ndarë informacione nga teknologjia e saj për nëndetëset dhe Asutralia që bëhet vendi i dytë që merr drejtimin, pas Britanisë. Australia do të bashkohet me një grup elitar të kombeve që operojnë me nën-energji bërthamore që përfshin Francën, Kinën, Indinë dhe Rusinë.

*Artikulli i Daily Mail përkthyer dhe përshtatur në shqip nga Tiranapost.al.