Pse një kompleks apartamentesh luksoze në Turqi u bë një kurth vdekjeje
E Mërkurë 24 Maj 2023, 10:36
TiranaPost
Renaissance Residence ishte një dëshmi e ambicieve të mëdha të Turqisë, një projekt i madh dhe ikonik i krijuar për të përmbushur pritshmëritë në rritje të një shtrese të mesme në zgjerim në një pjesë të vendit, me zhvillim të shpejtë.
I ngritur mbi atë që dikur ishte tokë bujqësore për grurë, bamje dhe pambuk, kompleksi tërhoqi gjyqtarë, mësues, mjekë, oficerë policie dhe futbollistë profesionistë.
Pavarësisht rrezikut të konsiderueshëm të tërmetit, Selma Keskin, një avokate dhe nënë beqare, e cila u zhvendos në një apartament në katin e tretë me djalin e saj adoleshent, ishte e qetë për të jetuar aty pasi pallati ishte ndërtuar nga një arkitekt i njohur.
“Nuk e kishim menduar kurrë se ai do të ndërtonte një ndërtesë që nuk do të ishte rezistente ndaj tërmeteve”, tha Keskin.
Ishte i destinuar të dështonte.
Në të gjithë Turqinë jugore, tërmeti me magnitudë 7.8 dhe një lëkundje e dytë e madhe disa orë më vonë vranë më shumë se 50,000 njerëz dhe shkatërruan qindra mijëra ndërtesa.
Një hetim disa-mujor nga The Neë York Times dhe analiza mjeko-ligjore zbuluan se numri i të vdekurve në Renaissance, vendi i një prej shembjeve më vdekjeprurëse të ndërtesave në tërmet, ishte rezultati tragjik i dizajnit të gabuar dhe mbikëqyrjes minimale.
Një seri vendimesh të dobëta arkitekturore dhe zgjedhje të rrezikshme të projektimit e bënë ndërtesën të papërshtatshme për të përballuar forcat sizmike. Një inxhinier që rishikoi planet strukturore dhe i detajoi ato për The Times tha se ndërtesa shkelte parimet bazë të inxhinierisë, duke e lënë katin e parë veçanërisht vulnerabël. Këtu është edhe kyçi i dështimit.
Përveç kësaj, sistemi i kontrolleve të sigurisë ishte i mangët. Këshilltari komunal që dha lejen e ndërtimit tha se nuk kishte softuerin e duhur për të kontrolluar sigurinë. Një inspektor që firmosi më shumë se 100 raporte tha se nuk kishte dëgjuar kurrë për ndërtesën deri pas shembjes.
'Nuk mund të shpjegoj se cili ishte qëllimi me këtë dizajn,' tha Osman E. Ozbulut, një profesor i asociuar i inxhinierisë civile në Universitetin e Virxhinias, i cili hulumton dizajnin rezistent ndaj tërmeteve. 'Është ndërtesa më e çuditshme.'
Kontraktorët e firmës këmbëngulin se ata ndoqën të gjitha kodet në fuqi në atë kohë, por se rregulloret ishin të pamjaftueshme për t'i bërë ballë një tërmeti kaq të fuqishëm.
Ndërtesa kryesore në kompleks u përmbys si dëshmi se ndërtesa kishte dobësi të mëdha në katin e parë, në anën jugore. Ana veriore kishte më shumë kolona.
Vetëm pak centimetra larg njëra-tjetrës, kullat 13-katëshe - A1, A2 dhe A3 - u rrëzuan.
Sipas ekspertizës, kolonat, muret dhe elementët e tjerë strukturorë janë projektuar ndryshe për pjesë të ndryshme të ndërtesës.
Në katet më të larta, muret e jashtme si dhe ato ndërmjet dhomave dhe apartamenteve ishin të ngarkuara me blloqe të rënda, të quajtura mbushje.
Ato blloqe, ndihmojnë në parandalimin e lëkundjeve në një tërmet dhe mund të shpjegojnë pse katet e sipërme mbetën kryesisht të paprekura.
Kati i pari garazhe dhe dyqane kishte një plan urbanistik të hapur. Për të krijuar hapësirë ??për hapësirat rekreative, ky nivel kishte më pak blloqe muresh.
Pamjet e rrënojave e tregojnë qartë se të tre kullat u shkëputën nga kati përdhes.
