Shënime në Blog

Puthja e fundit në faqe

Puthja e fundit në faqe

Nga Emmanuel Carrère/ Ekziston një proverbë franceze që më pëlqen shumë: “Të gjithë e shohin mesditën nga dera e tyre”. Përkthimi: ashtu sikundër perceptimi ynë ndryshon në varësi të vendit në të cilin ndodhemi, ashtu edhe mënyra se si i shohim gjërat ndryshon nga situata jonë personale. Për ta thënë në mënyrë më ashpër: shohim mbi të gjitha interesin tonë dhe pretendojmë se problemet tona janë më të rëndësishmet.

Në planin filozofik, është zhgënjyese. Do të kishim dashur më shumë altruizëm dhe largpamësi. Në planin njerëzor, e gjej shumë sigurues faktin që gjithkush e sheh mesditën nga dera e shtëpisë së tij. Është sigurues sepse është njerëzore dhe për këtë arsye që nga nisja e karantinës (a mos menduat se do të shkruaja për ndonjë gjë tjetër?) vendosa të shkruaja çdo ditë një tekst të shkurtër se si në këtë periudhë, një njeri e sheh mesditën nga dera e shtëpisë së tij.

Në fillim e bëja me njerëz që njihja, miq të cilëve u telefonoj, me të cilët flisja në Skype dhe që janë në Paris apo në fshat, të vetëm, me familjen apo me partnerët, që kanë pasur njerëz të sëmurë apo që kanë ndërruar jetë ose që, ashtu si unë, janë të virgjër në këtë aspekt... Më pas nisa të pyesja fqinjët e pallatit tim, pastaj dikë në rrugë. Ata që rrinë në rresht përpara hyrjes së supermarketit, të pastrehët, shpërndarësit e drogës që rrinë poshtë shtëpisë sime... Bashkova dhjetëra mikrotregime, jo të gjitha të të njëjtit interes, por gjithsesi është mirë, është mënyra ime për tëzbuluar këtë lloj të ri zhanri letrar qëështë ditari i izolimit.

Tani, nëse doni të dini se si është mesdita nga dera e shtëpisë sime dhe çfarë më përthith vërtetë, përgjigja është: një libër. Jo fillimi i një libri të ri, por fundi i tij. E di fare mirë se në botë ka gjëra më të rëndësishme, por nuk ka asgjë më të rëndësishme për mua. Libri që po përfundoj është një libër mbi jogën – në fund të fundit, kështu është edhe titulli tij: Joga. Është një libër i veçantë mbi jogën sepse flet edhe për terrorizmit xhihadist, për krizën e refugjatëve dhe për një depresion melankolik për shkak të së cilit kam kaluar katër muaj në një spital psikiatrik dhe pësova mbi trupin tim katër elektroshoke. Pra një libër për jogan, por mund të themi edhe një libër që nga këndvështrimi i jogas tregon pesë vite të një jetë.

Me librin tim kisha mbërritur pikërisht në momentin në të cilin presjet fillojnë të vendosen përsëri në vendet që ishin hequr. Një shenjë e pagabueshme: nëse vazhdoni kështu, përfundimi është prishja e tekstit në vend të përmirësimit të tij.

I kisha premtuar botuesit se do t’ia dërgoja materialin në mes të prillit, i ripremtova vetes se në mes të prillit do ta kisha përfunduar me çdo kusht, por ajo që ndodhi më 17 mars në Francë na bllokoi të gjithëve në shtëpi, prandaj në mes të prillit, kur ndërmjet lojërave të shahut me vajzën time trembëdhjetë vjeçare (e cila po fillon të më mundë) vijova me korrigjimet e librit nga izolimi në apartamentin tim në Paris. Sa herë hap materialin, pushtohem nga një shqetësim. Pyetja ime është as më shumë e as më pak: A është një libër i mirë? Një libër i botës së mëparshme, një libër që ndoshta do të ishte interesant në botën përpara, por duke qenë se nuk përfshin këtë ngjarje të madhe që u shkaktua ndërkohë, rrezikon të jetë diçka e tejkaluar. Një ndjesi të tillë unë nuk e kam provuar kurrë dhe besoj se asnjë tjetër. Mbetëm të gjithë të heshtur përballë shembjes së Kullave Binjake, asaj që deri tani ishte ngjarja historike me më shumë impakt në jetët tona, por asnjë shkrimtar, besoj unë, nuk ka menduar se romani i tij mbi një trekëndësh dashurie apo mbi zhgënjimet e fëmijërisë së tij, do të bëhej demode pas 11 shtatorit 2001. E atëherë? Atëherë asgjë. Vazhdoj punën, korrigjoj, i jap dorën e fundit librit tim mbi jogan.

Mund të duket diçka pa rëndësi por nëse joga është ajo ç’ka unë besoj, dhe që nuk është fare e parëndësishme, dhe nuk është e tillë as përpjekja për të treguar jetën, përmes jetës së vogël, aspiratës për të qenë ata që do të kishim dashur të ishim dhe forcave shkatërrimtare që na ndalojnë të jemi: lufta e zakonshme, pak a shumë e të gjithëve ne. Dhe kështu vazhdoj, kjo është forma ime e elasticitetit.

Këtë mëngjes, gjatë gjallërimit të përpiktë që i bëj tekstit, qëllova sërish në një pjesë ku tregoj darkën në shtëpinë e një mikut në dhjetor të vitit 2014. Kishim pirë shumë dhe në momentin e përshëndetjes, në derën e shtëpisë, patëm një diskutim nëse do të duhej të shtrëngonim duart siç kishim bërë deri në atë moment apo të jepnim një puthje në faqe. Pyetëm njëri-tjetrin se si saktësisht kishte lindur zakoni për të dhënë puthje në faqe mes njerëzve, zakon që në rininë tonë të hershme do të na dukej të dyve qesharak. Në fund, u puthëm në faqe.

Një muaj më vonë, ky mik që quhej Bernard Maris u vra në atentatin e “Charlie Hebdo”. Dhe pas pesë vitesh të tjera, duke lexuar këtë tekst, më mori rrjedha e një nostalgjie zemërthyese. Sepse druhemi se ajo kohë kur mund të zgjidhje mes një shtrëngimi duarsh dhe një puthje në faqe, ajo kohë në të cilën ishte kaq e thjeshtë të përshëndeteshe në të dy format – duke e shtrënguar tjetrin në krah apo duke cakitur buzët në faqen e tij – druhemi gjithmonë e më shumë se ka mbaruar, se nuk do të kthehet më edhe pas përfundimit të karantinës së detyrueshme.

*Emmanuel Carrère, i lindur më 9 dhejtor 1957, është shkrimtar, skenarist dhe regjisor francez. Është autor i mbi 15 librave, shumë prej të cilëve janë ekranizuar. Është fitues i çmimit letrar “Hamingway” në vitin 2019. Ky artikull u përkthye në shqip nga Erjon Uka.