Giorgio Armani në një rrëfim për dashurinë e parë, momentin kur ndjeu për një burrë, tragjeditë e fëmijërisë dhe ditët e sotme
Giorgio Armani, ikonë e modës globale, ka dhënë një intervistë jete për Corriere della Sera.
Armani foli për fëmijërinë e tij, për rrugën dhe pjekurinë si stilist, por edhe si burrë. Ndau gëzimet e tij, por edhe hidhërimet e jetës. Rrëfeu dashurinë e parë për një vajzë dhe emocionin e parë që ndjeu për një djalë. Foli për historinë e dashurisë së jetës me Sergion, i cili u nda nga jeta në moshën 40-vjeçare.
Armani tregoi për herë të parë sesi kur ishte fëmijë plagosja me një granatë desh i mori jetën dhe për pak rrezikoi të humbiste shikimin.
Ai flet për dashurinë e parë fëminore dhe tragjedinë që ajo vajzë pësoi.
Tregon pastaj për vizitën në zyrën e babait që ishte vendimtare për të ardhmen e tij, nënën e dashur sa edhe të rreptë dhe xhelozinë për vëllain biond, të gjatë e me sy blu.
Sot, 90 vjeç punon, bën palestër dy herë të ditë, ka një disiplinë të hekurt, urren fundjavat që e merr pushim nga puna dhe adhuron vajzën e vogël të punonjëses së tij, e cila i ka bërë të kuptojë se mund të kishte qenë një baba shumë i mirë.
Intervista
Giorgio Armani nga afër është pikërisht ai që prisni: sy me ngjyrë, flokë të bardhë, stil Piacenza, shumë i sjellshëm me të gjithë.
Cili është kujtimi juaj i parë?
“Nuk e di nëse është i pari, por më kujtohet kur babai im, një punonjës administrativ i fascios së Piacenza-s, më mori me vëllain tim në zyrën federale. E pashë pompoz, me pallton e leshtë. E ndjeva praninë e këtij personi tjetër nga ai që kisha parë në shtëpi dhe babai ynë ishte krenar që na prezantoi me këtë vete të tij. Ishte një episod vendimtar: aty kuptova se çfarë do të thotë të jesh pjesë e një bote, të veshësh uniformë për t`u ushqyer”.
Si ishte jeta nën fashizëm?
“Ne kemi folur shpesh për këtë në familje dhe janë krahasuar dy mendime të ndryshme. Kryesorja ishte se ne nuk mund t'i thonim jo sistemit: ose ishe pjesë e tij, ose ishe shkëputur. Pastaj kishte edhe gjëra të mira”.
Cilat ishin të mira?
“Ata na e organizuan pak jetën. Udhëtimet në fshat me shpërndarjen e bukës, kampet verore, shfaqjet teatrale të organizuara pas punës... Ne fëmijët argëtoheshim disi”.
Nëna e juaj ishte drejtoreshë e kolonisë Misano.
“Po, por ajo më trajtoi mua dhe vëllain tim Sergio si gjithë të tjerët, na futi në dhomën e përbashkët dhe nuk kishim trajtim preferencial”.
A është e vërtetë që keni qenë pak xheloz për vëllain tuaj?
'Epo, si mund të mos isha xheloz unë që jam më i shkurtër, me flokë të errët, të drejtë dhe që kam një vëlla të gjatë, biond, të bukur?'.
Ju konsideroheni gjithashtu një burrë i bukur.
“Jam bërë i bukur. Fëmijë kam qenë i shëmtuar. Atëherë isha në një moshë ku vajzat nuk ishin ende në botën time. Për vëllain tim, ardhja e forcave ajrore aleate ishte shenjë se dita do të ishte e bukur dhe ai mund të dilte me vajzat me biçikleta. Isha i tmerruar nga ata avionë...”.
Si e kujtoni luftën?
“Ne jetonim në katin e pestë të një kapanoni të madh. Njëherë natën mamaja na zgjoi në orën tre dhe na zbriti në bodrum, i cili nuk ishte një shtëpi e vërtetë. Të nesërmen pamë se shtëpia ishte shembur. Por edhe atje gjeta diçka për të shijuar. Aty ishin shokët e mi të klasës, luanim lojëra”.
Çfarë lojërash?
“Loja e sekreteve. Ne shkruam diçka në një fletë, e fshihnim dhe ishte sekreti ynë”.
Ju keni treguar një histori shumë të lezetshme, për dashurinë e fëmijërisë me një vajzë të vogël, Wanda.
“Isha 7, 8 vjeç. Wanda jetonte tre blloqe larg meje dhe ishte një vajzë e vogël me një pamje ekzotike: flokë të drejtë, të ndarë në mes, pak si vajzat e sotme. Ajo ishte e dashura ime e vogël. Ajo vdiq e shtypi një kamion. Kaloi një kamion, ajo kaloi rrugën, nuk e kuptoi se pas tij ishte edhe një kamion tjetër, i cili e goditi në tru i vogël”.
Edhe juve keni pasur një aksident kur ishit fëmijë.
“Pas luftës, ne fëmijët shkonim vërdallë duke mbledhur barut. Një nga miqtë e mi mori një pako, ndezi një fitil... dhe u dogja. Qëndrova në spital për njëzet ditë, rrezikoja të humbisja shikimin”.
Në vitin 1947 transferoheni në Milano. Milano i pasluftës zakonisht thuhet se ishte i mrekullueshëm. Në tregimet tuaja, megjithatë, mbizotëronte frika për të ardhmen.
“Kam ardhur nga Piacenza, që ishte një fshat sa i vogël aq i madh. Milano kishte filluar të bëhej një qytet. Babai punonte për një kompani kamionësh. Një ditë më dha telefonin, por unë u tmerrova të bëja telefonatën që doja. Më erdhi turp. Sepse telefoni më kujtoi atë që kisha parë në tavolinën federale. Disa gjëra mbeten tek ty”.
Në Milano u njohët me Jannacci.
“Enzo ishte fqinji im. Një djalë i lezetshëm, fantastik, shumë gazmor, shumë i këndshëm me mua, edhe pse mamaja e tij e qortonte: 'Shiko sa mirë vishet shoku yt Giorgio, jo si ti...'.
Si visheshe kur ishe djalosh?
«Nëna ime më vishte minimalist, të lidhur me natyrën e saj, me vizionin e saj për gjërat; shumë e thjeshtë, por me personalitet”.
A është e vërtetë që hera juaj e parë ka qenë me një vajzë të shëmtuar?
(Armani buzëqesh) «Në fakt nuk ishte më e mira... por më ndihmoi kur isha në bankën e të marrit në pyetje. Ajo më ndihmonte nga banka e saj, sepse më duket se isha pak gomar...”
Dhe cila ishte dashuria juaj e parë mashkullore?
“Nuk kam folur kurrë për këtë. (Armani hesht për një kohë të gjatë). Ishte nën një kasolle në plazhin e Misano Mare, në orën 5 të pasdites, kur të gjithë fëmijët nga kolonia u pranuan në plazh për t'u çlodhur.'
Gjumi i pasdites.
“Ja ku jemi. Isha në një grup fëmijësh dhe ishte një person përgjegjës, një djalë i ri, i cili më ndezi menjëherë një ndjenjë dashurie. Nuk e kam kuptuar mirë këtë gjë sesi ndodhi. Por që atëherë jeta ime mori një drejtim tjetër”.
Dhe të trembi kjo ndjenjë?
“Jo, nuk e dija, nuk e kuptoja se çfarë ishte, nuk bëja dallime midis burrave dhe grave. Ishte një tërheqje që ndjeja, një gjë e bukur: mezi prisje të ishe pranë tij, të më linte ta përkëdhelja... një emocion i madh. Nuk ia kam thënë askujt këto gjëra. Është një kujtim shumë emocionues”.
Si ka qenë takimi me Sergio Galeottin?
“Ne u takuam pranë La Capannina, në Versilia, kur isha me pushime për dy ditë. Takova Serxhin në makinë, më pëlqeu menjëherë buzëqeshja e tij toskane dhe menjëherë u bëmë miq”.
Ishte ai që e shtyu të nisje biznesin?
“Po, më dha kurajë dhe besim. Më tha: ke potencial të madh. Sergio kishte parë rrobat e mia, ai e kuptoi se unë mund të shkoja më tej. Në atë kohë, bota e modës në Milano drejtohej nga njerëz disi të rritur. Isha i ri, kisha stimuj të ndryshëm”.
Të kishte zbuluar tashmë Nino Cerruti.
“Më bëri një provë, më tregoi pëlhura me ngjyra të ndryshme dhe zbuloi se më pëlqenin ato që i pëlqenin, pak të zbehta... Gjithmonë e kam dashur ngjyrën e baltës Trebbia”.
Përcaktues ishte filmi “American Gigolo”, ku Richard Gere veshi vetëm Armani. U bë simboli i viteve 80: xhaketat e pastrukturuara, pantallonat e lehta.
“Protagonist duhet të ishte John Travolta, i cili pas “Ethet e së Shtunës Mbrëma” ishte aktori më i famshëm në botë. Paul Schrader, regjisori, e çoi në një Milano gjysmë të shkretë në fillim të gushtit, kalimtarët e paktë më shikonin pranë Travoltës me dy sy të tillë. Pastaj për fat Schrader ndryshoi protagonist, sepse Travolta nuk ishte absolutisht personazhi që mund të vishte në mënyrë elegante rrobat e mia”.
Ju thatë se shikonit Coco Chanel dhe Saint Laurent; por u shprehët edhe kundër arrogancës së francezëve. Si janë gjërat në të vërtetë?
“Po flisja për francezët e kësaj epoke, jo për ata të mëparshmit. Chanel nuk ishte arrogante, ajo ishte një elegante që kishte rizbuluar elegancën e femrave. Saint Laurent gjeti formulën e duhur për të qenë pak më seksi se Chanel, pak më aktual. Ashtu si ata, edhe unë jam përpjekur të çliroj gratë dhe burrat nga shumë kufizime”.
Kush janë francezët pak arrogantë? Arnault dhe Pinault?
“Jo, nuk është mirë ta thuash këtë. Arnault është një personazh i mrekullueshëm, ai ishte i pari që më propozoi për të bashkëpunuar: Armani dhe Arnault së bashku”.
Ju nuk keni shitur kurrë vetë, ndryshe nga pothuajse të gjithë të tjerët. Pse?
'Sepse nuk kam pasur kurrë kohë të ulem dhe të mendoj për këtë.'
Thuaj të vërtetën.
“E vërteta është se mendova se kisha ende shumë punë për të bërë vetë. Dhe pastaj... pak krenari personale”.
Piemontezi i vjetër thoshte: kush shet nuk e zotëron më.
“Është një moto që më pëlqen dhe do ta bëj timen: kushdo që shet nuk e zotëron më”.
Sergio Galeotti vdiq në vitin 1985, në moshën 40-vjeçare.
“Kur vdiq Sergio, vdiq një pjesë e imja. Më duhet të them që e përgëzoj pak veten, sepse përballova një dhimbje shumë të fortë. Një vit mes një spitali dhe tjetrit, për të mos e lënduar vazhdova të punoja, i solla fotot e sfilatave, së fundmi pashë lot në sytë e tij. Ishte një moment jashtëzakonisht i vështirë, të cilin më duhej ta kaloja edhe kundër opinionit publik. Dëgjova njerëzit të thoshin: Armani nuk është më i njëjti, do ta pushtojë dhimbja, nuk do t'ia dalë vetëm... Edhe për këtë arsye, atyre që më kërkuan një pjesë të aksioneve të Giorgio Armanit, iu përgjigja: Jo. Faleminderit, mund t'ia dal vetë”.
Për një vit ju heshtët.
“Kisha një vullnet të jashtëzakonshëm për ta kapërcyer këtë dhimbje mizore. Një vit heshtje pse Sergio duhej të vdiste. Dhe gjithçka ndodhi në një kohë të mrekullueshme, kur ne po fillonim të ishim dikushi, t'i jepnim një strukturë kompanisë, të njiheshim në botë. Ishte momenti kur fitova besimin tek vetja; dhe kjo pllakë ra mbi kokën time”.
Cila ishte marrëdhënia juaj me Versace?
“E shkëputur. Por kishte një lloj mirëkuptimi në themel. E pashë në sfilatë, e përshëndeta nga larg, ai më përshëndeti. Nuk folëm për modën, jetonim në botë të ndara, por secili ishte i vetëdijshëm për ekzistencën e tjetrit”.
Ju ishit gjithashtu shumë të ndryshëm në stil: juve thelbësor, Gianni ishte i shkëlqyeshëm.
“Ai e kishte zgjeruar shoqërinë e tij në botë, gjithashtu përmes personazheve, nga Lady Diana e poshtë. E mbajta veten shumë të rezervuar atëherë”.
Keni thënë se nuk bëtë jetën mondane të kësaj bote që të mos binit në tundim dhe t'u qëndronit besnik dashurive tuaja.
“Epo, nëse vendosni të argëtoheni, duhet të argëtoheni. Mendoj se Gianni vendosi të argëtohej. Përveçse padyshim bëri gjëra të denja në modën e grave: jo gjithçka, por ai bëri diçka jashtëzakonisht të mirë.'
Ju stilistët italianë keni folur gjithmonë pak mes njëri-tjetrit.
“Ne kurrë nuk i diskutojmë gjërat, është një botë e mbyllur. Ekziston frika për të ekspozuar iniciativat, idetë e dikujt”.
Dhe me Valentinon?
“Një marrëdhënie e këndshme, sepse ai është një person shumë i mirë dhe kështu ka qenë edhe me mua. Më kujtohet një mëngjes në Kapri, të organizuar nga Nino Cerruti, aty ishte edhe Valentino dhe ishte shumë i sjellshëm ndaj meje. Edhe tani, çdo vit nuk mungon të më dërgojë një mesazh të vogël për koleksionet e mia, thotë: “Giorgio, bukurosh, përveçse i bën gjërat të bukura, i bën mirë”.
Dhe çfarë mendoni për Dolce&Gabbana?
“Dy djem të zgjuar. Unë i admiroj ata. Për mirë apo për keq, ne flasim për ta. Ata kanë një klientelë tjetër, por unë i shikoj gjërat e tyre dhe pyes veten: cila grua do t'i vishte ato? Unë shoh që ata po ndryshojnë tani”.
Miuccia Prada?
“Jeton në botën e Miuccia Prada më shumë sesa në botën reale. Nuk mendoj se ato fustane duhen veshur. Asaj i pëlqen ai fustan, e vesh, del bën me dorë, por nuk e ka idenë se çfarë do të ndodhë më pas”.
Alessandro Michele?
'Ai po kërkon një rrugë që të jetë e tija”.
Chanel ka pesë muaj pa një stilist, disa thonë se ti do të ishe perfekti.
“Do ta kisha bërë me kënaqësi: do ta kisha gjetur vaktin gati. Në fakt, le ta pranojmë, unë i kam sytë te Chanel. Më e mira kopjohet. Ju nuk kopjoni gjysmën e çorapit; çizma prej lëkure është e kopjuar. Sot shumë kompani kanë nevojë për një kontribut të vlefshëm, sepse ato që shihni janë kopje.'
Edhe ju keni qenë shumë i kopjuar.
‘Shumë. Për vite me radhë, nga Calvin Klein, e më gjerë. Aq shumë saqë pothuajse ndihem i detyruar të rishpik veten”.
Është e vërtetë që ke dashur të bëhesh piktor?
“Kam pikturuar tre piktura në jetën time. Tre portrete: stërmbesën time Maria Vittoria; një person që e njoha kur isha i ri; dhe një fisnik i shekullit të pesëmbëdhjetë. Unë kujdesem për ta me vëmendje dhe dashuri.'
Doje të bëheshe edhe regjisor?
“Po, në fakt shpesh përpiqem ta bëj sfilatën pak më kinematografike, pak më vizuale”.
Tani do të shkoni në Nju Jork.
“Kam imagjinuar ndërtimin e një stacioni hekurudhor të viteve 1940, me disa elementë, si kalimi i manekineve me valixhe, do të përpiqem të jap atmosferë, të bëj diçka nga e cila njerëzit do të përfshihen. Unë kam një lidhje të veçantë me Nju Jorkun, kam qenë atje më 11 shtator”.
Cili është sekreti i jetëgjatësisë?
'Disiplina'.
A është e vërtetë që një herë, e patë veten në TV paksa të rrumbullakosur dhe filluat të stërviteni në palestër?
“Ka një moment kur shikohesh në pasqyrë dhe thua: mirë, unë isha ndryshe. Pastaj është shtypi, i cili të kujton se si ke qenë. Dhe këtu janë fotot... një fatkeqësi. Por unë përpiqem ta frenoj problemin duke zgjedhur fotot.'
I bën ende dy orë gjimnastikë në ditë?
“Kam filluar të ushtrohem seriozisht në moshën 50-vjeçare, çdo mëngjes. Për 15 vitet e fundit, dy herë në ditë, kur zgjohem dhe para se të fle natën”.
A pini një gotë verë?
“Duke qenë se kisha një problem me mëlçinë, ma hoqën. Por nuk e kam problem, sepse e konsideroj fitore sakrificën personale. Edhe për të tjerët që më bezdisin: pse nuk pi? Jo, nuk mundem. Pse nuk vjen në kinema? Nuk mundem, ka shumë njerëz. I imponova vetes një disiplinë të hekurt”.
A është e vërtetë që e mundët sëmundjen me mendje, me vullnet?
“Mjaftueshëm. Doja të shërohesha dhe u shërova. Ju duhet të merrni ndihmë nga mendja juaj, e cila menaxhon të gjithë trupin tuaj. Sigurisht, nëse problemi nuk është shumë serioz.”.
A flisni dialektin lombard?
“Po. Kur jam i inatosur”.
Si ju duket Milano sot?
“Më pëlqen mënyra se si po e rikthejnë atë, shtëpitë e restauruara, por nuk më pëlqejnë njerëzit që shkojnë atje. E hedhin në tokë një zonjë për t’i vjedhur çantën, rrëzojnë një vajzë të vogël me biçikletë... Nuk ka më njerëzimin e së shkuarës”.
Dhe ka shumë pakujdesi: 'femrat që duken me të brendshme' për të cilat folët, burrat me pantallona të shkurtra Bermuda...
“Kjo është pjesë e botës në ndryshim. Nuk shoh asgjë të keqe të veshësh pantallona të shkurtra Bermuda edhe në Via Garibaldi kur moti e lejon. Ajo që ka rëndësi është brenda, është koka. Pantallonat e shkurtra bermuda nuk janë problem nëse nuk keni një mentalitet paksa garibaldian, pak të pafytyrë. Po është mungesa e respektit për qytetin”.
Ju mungon një fëmijë?
“Shumë. Një nga punonjëset e mia, Michele, ka një vajzë pesëvjeçare që e adhuroj, e konsideroj pothuajse si timen dhe kjo më bëri të kuptoj se do të isha një baba i shkëlqyer. Emri i saj është Bianca”.
Kur pati një zjarr në Pantelleria, ju u zhdukët. Të gjithë ishin të shqetësuar. Pastaj u rishfaqët: Kishit shkuar të merrnit një unazë.
“Ja ku është (Armani tregon gishtin e majtë të unazës). Është një unazë e mrekullueshme, me një diamant. Leo ma dha atë dhe unë duhej ta shpëtoja'.
Pra, a jeni i dashuruar tani?
“Jo, jam pak indiferent ndaj kësaj gjëje, sepse bëj llogaritë dhe them: është e kotë të jesh i dashuruar dhe t'i japësh pak hapësirë dashurisë tënde, sepse nuk kam hapësirë. Përveç dashurisë së thellë për Leo Dell'Orco, i cili ka jetuar me mua prej vitesh dhe përfaqëson personin më të afërt për mua'.
Pra pas jush do të jetë Leo dhe mbesa e tij Silvana?
“Kam ndërtuar një lloj strukture, një projekt, një protokoll që duhet të ndjekin ata që do të vijnë pas meje në këtë aventurë. Unë ende mund t'i jap vetes dy ose tre vjet si menaxher i kompanisë; jo më shumë, do të ishte negative”.
Pse? Po sikur të ishin katër apo pesë?
“Sepse nuk fle atje natën. Nuk e njoh më gjumin e thellë dhe të qetë të së shkuarës. Tani natën ëndërroj dhe në ëndërr ndërtoj të ardhmen time”.
Dhe si e imagjinoni?
“E shoh veten në një nga shtëpitë e mia, të përkujdesur nga njerëz të besuar. Në punë, shpresoj të mos jem më ai që do të them po ose jo. Për këtë arsye besoj se ka kërkesa pak më këmbëngulëse nga jashtë...”.
Çfarë kërkesash?
“Duam të jemi pjesë e grupit të tij, duam pjesëmarrje... Por për momentin nuk shoh asnjë hapje”.
A besoni në Zot?
“Nëse më pyesni nëse në mbrëmje, para se të fle, bëj shenjën e kryqit, përgjigja është po. Por duke mos kujtuar saktësisht se si ta bëj, bëj katër ose pesë të ndryshme; një do të bëjë. Nëse më pyesni për institucionet fetare, nuk më pëlqen të mendoj se besimtarët e kishës bëjnë gjëra të këqija”.
Por a ekziston Zoti apo jo?
“Është e vështirë për mua të besoj se Zoti është atje lart mes reve, mes dritave të veriut, mes stuhive. Në fund të fundit jam shumë racional”.
Po jeta e përtejme?
“Nuk ka. Gjithçka përfundon këtu”.
A ju tremb vdekja?
“Është mënyra se si vjen vdekja ajo që më frikëson. Nuk do të doja të krijoja dramën e vdekjes së trazuar nga dhimbja, e cila i vë ata rreth meje në siklet ekstrem”.
Ju kuptuat gjithçka për Covid-in: e mbajtët sfilatën me dyer të mbyllura, ndërsa javën tjetër në Paris vazhduan sikur të mos kishte ndodhur asgjë.
“Ndjeva sigurinë se diçka serioze do të ndodhte. Në janar thashë: virusi është tani këtu. Unë kam qenë gjithmonë pak parashikues. Unë i shoh gjërat para se të ndodhin”.
Më pas i shkruat një letër botës së modës, ku i thoshit: le të ngadalësojmë, le të ndalojmë këtë çmenduri të lakmisë, të biznesit. Por ata nuk i kushtuan shumë vëmendje asaj.
'Askush nuk heq dorë nga ajo që ai beson se është e duhura, ajo që ata besojnë se është e mundur, ajo që ata besojnë se mund të përmirësohet.'
Tani tregu është në krizë: Rusia u mbyll, Kina u pakësua.
“Ata vënë bast gjithçka për Kinën dhe tani e gjejnë veten me -30, -40%. Le të shpresojmë që do kalojë. Megjithatë, ne kurrë nuk kemi kafshuar më shumë se sa mund të përtypim. Ndryshe nga disa grupe franceze, ne nuk kemi ndërtuar rrokaqiej; ndërtuam një ndërtesë në Nju Jork, në Medison, që kuptova se do të bëhej Avenue e re e Pestë. Të tjerët kanë koleksione arti, bëjnë kulturë, filozofi. Unë dizenjoj rroba. Dhe gjithmonë kam synuar zemrat e njerëzve. Sot ju hapa timen”.
Në Krishtlindjet e kohës së Covidit ju i shkruat një mesazh milanezëve: Unë jam këtu për ju.
“Kjo është ende e vërtetë. Njerëz të ndryshëm më ndalojnë në rrugë, nga zonja e kompanisë milaneze deri tek shitësja e dyqanit nga Rinascente, dhe kjo është interesante, sepse zakonisht e bëjnë me yje, me personazhe televizive”.
Si të duket Trump?
“I përmirësuar fizikisht, sepse është më pak i kuq. Në planin politik nuk përfshihem, nuk jam kompetent”.
Po me Melonin?
“Nuk e kuptoj. Ndonjëherë më jep besim, ndonjëherë më huton. Fol, fol; por duhet të ndërtojë pak më shumë”.
Schlein?
'Interesante. Më pëlqen'.
Berluskoni?
“Ai ishte i mrekullueshëm. Pastaj zgjodhi një rrugë, politikë, për të cilën jo të gjithë bien dakord; por ai ishte i mirë në zgjedhjet që bëri”.
Një nga frazat tuaja qarkullon në rrjet: «Në mbrëmje shkoj të fle duke menduar: gjithçka është qesharake. Në mëngjes zgjohem dhe mendoj: ku po shkojmë sot? A është akoma kështu?
“Të shtunave dhe të dielave jam një njeri i dëshpëruar. Është më mirë të mos jesh pranë meje, sepse të mos bëj asgjë më shqetëson shumë dhe kështu jam duke kërkuar dëshpërimisht diçka për të bërë”.