Ja si është krijuar supersticioni se dita e premte dhe data 13 janë ters
E Premte 13 Shtator 2024, 19:04
TiranaPost
Sot është ditë e premte dhe data 13. Shumëkush mund të na thotë se kjo është një ditë ters, një supersticion shumë i vjetër që është përforcuar edhe nga filmat dhe romanet bashkëkohorë, veçanërisht ato të zhanerit thriller dhe horror. Por, si është formuar kjo ide që dita e premte dhe data 13 kur kombinohen së bashku janë fat i keq?
Ky supersticion e ka origjinën në Darkën e Fundit, ku Krishti së bashku me 12 apostujt e tij të premten e Pashkës, përpara se Juda Iskarioti ta tradhëtonte. Në kulturën e krishterë, ky supersticion është përforcuar edhe me ndodhi të tjera përgjatë historisë. Në 13 tetor 1307, ditë e premte mbreti Filip IV i Francës, arrestoi me qindra kryqtarë në mbretërinë e tij dhe që atëherë në mendësinë e masave, u përforcua më tepër nocioni se kjo datë nënkuptonte ndodhi të këqija.
Rastet e historisë
Ato janë të gjitha rastësi, por, si në shumë data të tjera, ka ngjarje historike që të gjitha ndodhën të Premten më 13. Në këtë ditë, Mbreti Filip i Francës urdhëroi arrestimin e Kalorësve Templarë. Po ashtu, më 13 shtator 1940, nazistët bombarduan Pallatin Buckingham. Në një të premte, më 13 nëntor 1970, një ciklon shkatërroi Bangladeshin, dhe po ashtu, në një të premte, 13 tetor 1989, ndodhi një nga krizat më të mëdha financiare në histori.
Vetëkuptohet se dhjetëra mijëra ngjarje të tjera historike kanë ndodhur në data të tjera: nga shpërthimi i luftërave botërore deri në dhjetëra sulme. Ekziston edhe një anekdotë që vërteton të kundërtën. Në vitin 1976, Daz Baxter nga Nju Jorku me sa duket ishte aq i frikësuar nga një e premte e 13-të sa vendosi të qëndronte në shtratin e tij. Zoti Baxter u vra kur dyshemeja e ndërtesës së tij u shemb.
Avantazhet e të premtes së 13
Nëse nuk e lini veten të bindeni nga mitet dhe bestytnitë, e premtja e datës 13 mund të sjellë avantazhe të panumërta. Gjërat e bëra në ditët kur askush nuk dëshiron të ekspozohet ndaj rreziqeve të fatit, aq më pak. Sa më e lartë të jetë oferta, aq më të ulëta janë çmimet. Kjo vlen si për udhëtimet ashtu edhe për dasmat. E premtja e datës 13 është e keqe për ekonominë sepse çon në më pak fitime për bizneset (një vlerësim thotë 900 milionë dollarë), por një avantazh për konsumatorin që nuk e lejon veten të frikësohet nga bestytnitë. Nëse ka nga ata që nuk dalin nga shtëpitë e tyre, trafiku zvogëlohet dhe me këtë rreziku i aksidenteve.
Letërsia
Është përmendur e Premtja e Pafat në Përrallat e Canterbury-t, por ajo është vendosur fort në letërsinë perëndimore që nga shekulli i 17-të. Dita dhe numri nuk shfaqen së bashku deri në shekullin e 20-të me romanin e vitit 1907 ‘E Premte e Trembëdhjetë’.
Madje ka nga ata që mendojnë se ata që donin të shkatërronin bestytnitë ishin ata që bënë që fama e së premtes së 13-të të rritet. Një grup i Filadelfisë, Klubi i Premte e 13-të, përbëhej nga 13 burra që takoheshin midis viteve 1936 dhe 2000 çdo të premte më 13 në 13:13. Ata hanin drekë, shkonin poshtë shkallëve, hidhnin pak kripë dhe thyenin pasqyrat. Ata u ndalën në vitin 2000 sepse sipas kalendarit që kishin krijuar ata do të kishin vdekur të gjithë deri në atë datë.
Edhe më i vjetër është Klubi i Skeptikëve të Nju Jorkut, i datës 13 janar 1882 nga kapiteni Ëilliam Foëler. Quhej The Thirteen Club dhe tarifa e anëtarësimit ishte gjithashtu 13 cent në muaj ose dollarë për anëtarësim të përjetshëm. 1300 të regjistruar përfshirë Presidentin Theodore Roosevelt. Ka versione në Londër dhe Paris. Presidenti tjetër Roosevelt, Franklin Delano, nuk udhëtoi më 13 dhe i frikësohej ashtu si Napoleoni.
Për vitin 2024, kjo është e premtja e parë me datën 13, e dyta përsëritet më 13 dhjetor.
