Kush është Jane Roe e ligjit të famshëm (Roe vs Wanda) dhe cilat ishin fjalët e saj të fundit?
E Shtunë 6 Gusht 2022, 22:16
TiranaPost
Javët e fundit, ku Shtetet e Bashkuara kanë shënuar një hap dramatik prapa në frontin e të drejtave dhe mundësinë e mijëra grave të kenë akses në një abort të ligjshëm dhe të sigurt, mbiemri 'Roe' ka bërë jehonë në të gjitha anët e globit. Megjithatë, shumë pak njerëz e dinë se kush ishte gruaja pas pseudonimit ligjor 'Jane Roe' dhe se si historia e saj personale është bërë simboli i një beteje që ka garantuar ligjshmërinë e abortit në nivel federal për gati 50 vjet në SHBA.
Ishte shtatori i vitit 1969 kur 21-vjeçarja Norma McCorvey mbeti shtatzënë për herë të tretë. Ajo kishte pasur një fëmijëri të vështirë, e la shkollën dhe përfundoi në riedukim pasi një kameriere e zbuloi atë dhe një vajzë tjetër duke u puthur.
Pavarësisht se ishte identifikuar si lezbike, ajo u martua për herë të parë në moshën 16-vjeçare. Martesa nuk zgjati shumë dhe McCorvey u divorcua nga burri i saj kur ai e dhunoi fizikisht. Në vitin 1967 ajo lindi një fëmijë të dytë, të cilin e dha për birësim.
Herën e tretë, McCorvey donte të bënte abort.
“Unë isha një grua beqare dhe pa punë. Askush nuk donte të punësonte një grua shtatzënë. Ndjeva se nuk kishte njeri në botë që mund të më ndihmonte.”
Megjithatë, ligjet e Teksasit ishin shumë kufizuese dhe aborti lejohej vetëm nëse mbartja e shtatzënisë deri në fund kërcënonte shëndetin e nënës. Ndryshe nga gratë më të pasura dhe me burime më të mira financiare e njohje, McCorvey nuk mund të përballonte të largohej nga shteti ose të bënte një abort të fshehtë nga një mjek i besueshëm.
Siç ndodh ende në shumë vende sot (dhe siç do të ndodhë përsëri në Shtetet e Bashkuara pas vendimit të gjykatës që e kthen botën gati 50 vjet më pas), ligji në fakt ndalonte vetëm gratë si ajo - të cilat nuk kishin mjete për të lëvizur.
Megjithatë, disa avokatë po kërkonin një grua si ajo për ta vënë në dukje këtë padrejtësi. Duke mos e ditur se rasti i saj do të bëhej një simbol - interesi i saj i vetëm, sipas Robert D. McFadden nga New York Times, ishte të bënte një abort të shpejtë - ajo më pas kontaktoi Sarah Weddington dhe Linda Coffee dhe në vitin 1970, pesë muajshe shtatzënë, ajo nënshkroi një deklaratë që më vonë pretendoi se nuk e kishte lexuar kurrë.
Padia 'Roe vs Wade' u ngrit në Dallas më 3 mars 1970: McCorvey u anonimua me pseudonimin 'Jane Roe', ndërsa gjysma e dytë e emrit i referohet të pandehurit, Henry ëade, prokurori i rrethit i ngarkuar për zbatimin e Ligjet e Teksasit për abortin.
Coffee dhe ëeddington argumentuan se ligjet e Teksasit për abortin shkelin të drejtën kushtetuese të grave për privatësi. Gjykata e rrethit vendosi në favor të tyre, por ëade apeloi vendimin.
Vetëm 26 vjeç, ëeddington e argumentoi çështjen përpara një Gjykate Supreme të përbërë nga meshkuj më 13 dhjetor 1971.
Shtatzënia për një grua është ndoshta një nga aspektet më përcaktuese të jetës së saj. E shqetëson trupin e saj. Ndalon arsimimin e saj. Ndalon punën e saj. Dhe kjo shpesh shqetëson gjithë jetën e saj familjare.
Gjykata nxori vendimin e saj më 22 janar 1973, duke legalizuar në mënyrë efektive abortin në Shtetet e Bashkuara me një shumicë 7 me 2.
Historia e Jane Roe - McCorvey, megjithatë, nuk kishte përfunduar: pasi nuk kishte arritur të abortonte, ajo kishte lindur një vajzë më 2 qershor 1970, të cilën e kishte dhënë për birësim. Deri në vitet 1980 ajo e mbajti të fshehtë identitetin e saj, më vonë vendosi të zbulojë se ishte dhe për rreth 15 vjet luftoi për të mbrojtur të drejtën e grave për të zgjedhur.
Megjithatë, në vitin 1995, ajo bëri një kthesë të mprehtë, duke e deklaruar veten një të krishterë të rilindur dhe një kundërshtare të vendosur të abortit. Duke dëshmuar para Senatit në vitin 1998: “Unë dua të kaloj pjesën tjetër të jetës sime duke shkelur ligjin që mban emrin tim” dhe i bëri kërkesë Gjykatës së Lartë për të rrëzuar vendimin Roe kundër Wade. Kërkesa u refuzua.
Megjithatë më vonë do të zbulonte se kthimi i saj në besim, kishte shumë pak të bënte me besimin dhe shumë me paratë. Në fakt, pak para vdekjes së saj në 2017-ën, McCorvey ndryshoi versionin e saj edhe një herë, duke pretenduar se kishte mbështetur gjithmonë të drejtën e abortit.
“I mora lekët, më vunë para kamerës dhe më thanë se çfarë të them dhe kështu thashë. Ishte e gjitha një shfaqje”, tha ajo.
