Në pak ditë, simboli ‘Z’ është bërë një pamje e zakontë në automjetet ushtarake ruse, në llogaritë e mediave sociale pro-ruse, në makina private dhe kamionë, e printuar në bluza dhe kudo tjetër nga mbështetësit e luftës.
‘Z’ është bërë simboli dominues për të treguar mbështetjen për Presidentin Putin dhe pushtimin rus të Ukrainës, një fenomen që u bë i njohur në një hapësirë shumë të shkurtër kohore.
Çfarë do të thotë simboli Z?
E shkruar me alfabetin latin dhe jo me alfabet cirilik, ekspertët nuk janë plotësisht të sigurt për kuptimin e saktë të tij - dhe ka të ngjarë që njerëzit që përdorin simbolin Z gjithashtu nuk e dinë me siguri, edhe nëse e kuptojnë në mënyrë sipërfaqësore se çfarë përfaqëson ai.
"Për momentin, është më pak e qartë se çfarë është, se si përdoret," tha Donnacha Ó Beacháin, një profesor në Universitetin e Qytetit të Dublinit, i specializuar në politikën post-sovjetike.
Askush nuk e di me siguri se çfarë do të thotë, megjithëse ka teori të ndryshme. Disa e mendojnë ‘Z’ si ‘Za’ pobedy (për fitore), ndërsa të tjerë mendojnë se mund të jetë Zapad (Perëndim). Gjithçka e huaj sepse shkronja ‘Z’ nuk ekziston në alfabetin rus."
Ndërsa shumë automjete ushtarake ruse që shkonin drejt perëndimit gjatë pushtimit të Ukrainës kishin ‘Z’ të shkruar mbi to, asetet e tjera ushtarake kishin edhe shkronja të ndryshme si V dhe O.
Një teori e njohur në faqet e internetit ruse thotë se shkronjat Z, V dhe O janë "Volodymyr Oleksandrovich Zelenskyy".
Ministria ruse e mbrojtjes i ka ngatërruar disi gjërat duke postuar në faqet e saj zyrtare në Instagram dhe Telegram se Z nënkupton: "Za Pobedu" ("për fitore"), "Za Mir" ("për paqe"), "Za pravdu" ("për e vërteta"), dhe "Za Rossiou" ("për Rusinë").
Ajo që është e qartë për simbolin Z është entuziazmi nacionalist që shkakton nga mbështetësit e Vladimir Putinit dhe luftës në Ukrainë. Në një videoklip të shpërndarë në internet, tre të rinj të veshur me kapuç të zi me logon Z në pjesën e përparme, qëndrojnë përpara një turme të vogël njerëzish duke valëvitur flamujt rusë. Njëri prej tyre thërriti rrethimin e Leningradit gjatë Luftës së Madhe Patriotike - atë që Rusia e quan periudha e Luftës së Dytë Botërore pas vitit 1941 kur Bashkimi Sovjetik u bashkua me anën e aleatëve kundër Gjermanisë.
“A mendoni se ne, pasardhësit e njerëzve që vdiqën prej vitesh nga uria, por që luftuan fashistët dhe mbajtën frontin, do ta shesim atdheun tonë për dollarë dhe iPhone?
Detyra e ushtrisë sonë tani është të shtrëngojë lakun në qafën e nazizmit, të mbrojë njerëzit tanë që duhet të luftojnë për të drejtën e tyre për të folur lirisht gjuhën e tyre amtare. Punoni vëllezër! Për Rusinë! Për Presidentin!" thonin ata.
Simboli Z: origjina e mundshme e spin doctor?
Edhe për ekspertët, origjina e simbolit Z mbetet mister, megjithëse mendohet se është shpikur kohët e fundit.
Ndoshta shpjegimi më i thjeshtë është se Z ishte sajuar si pjesë e një fushate ushtarake psy-ops: duke zgjedhur një shenjë që do të kapej lehtësisht si në Rusi ashtu edhe në Perëndim.
"Mund të mos habitemi që ka një lloj spin doktorësh të Kremlinit që e kanë menduar këtë paraprakisht. Ata kanë nevojë për një simbol të fitores për këtë luftë me Ukrainën. Këta 'djem marketingu' ndoshta menduan se sa më i lehtë të jetë simboli, aq më lehtë është të përhapet."
Shpjegimi më i thjeshtë mund të rezultojë të jetë më i mundshmi, veçanërisht duke pasur parasysh se sa shpejt është përhapur përdorimi i logos Z brenda vetë Rusisë.
Televizioni Russia Today, i drejtuar nga Kremlini kohët e fundit filloi të shesë një sërë produktesh me simbole Z në dyqanin e tij online; ndërsa një grua në Donetsk, një qytet në lindjen separatiste pro-ruse të Ukrainës, postoi një foto në Instagram të thonjve të saj të lyer në të zezë me një Z të bardhë.
Profesori Ó Beacháin në Dublin thotë se shenja Z po përdoret padyshim për të mobilizuar rusët për t'i dhënë mbështetjen e tyre luftës.
"Unë do të thoja se ka presion që njerëzit të demonstrojnë mbështetje në Rusi duke përdorur simbolin."
